Chilipepers (capsicum soorten) kennen hun oorsprong op het westelijk halfrond en komen voor in de tropische regionen van de twee Amerika continenten. Botanisch gezien zijn chilipepers meerjarige planten wanneer ze groeien in hun oorspronkelijke omgeving en zijn struikachtigen. In koudere klimaten groeien ze vaak als eenjarigen. Sommige soorten die na de zomer binnen worden gezet kennen het daaropvolgende jaar overigens een prima vruchtafzetting.
Chili, chilli of chile?
Alle drie de varianten (en zelfs meer) kunnen gebruikt worden. De correcte spelling in het Nederlands is ‘Chili’. Deze spelling wordt ook in de U.S.A gebruikt. In het VK, Australië en Nieuw-Zeeland heeft men het over de ‘Chilli’. De Spaanstalige landen gebruiken het woord ‘Chile’. En in Zuid-Amerika noemen ze het 'Aji'.
De chilipeper plant
Er is een enorme variëteit aan chiliplanten, zowel in hun eigenschappen als grootte. De gemiddelde hoogte is minder dan een meter. Er zijn echter chilipeper planten die 10 meter hoog kunnen worden! Gedomesticeerde (door mensen gehouden) peperplanten zijn vaak zelfbestuivend. Ze hebben geen andere plant nodig om pepers te produceren. Bestuiving- en kruisbestuiving (bestuiving van de stampers van een bloem met stuifmeel van een andere plant van dezelfde soort) gebeurt door insecten. In kassen en in tuinen kan het voorkomen dat er bestuiving plaats vindt tussen verschillende soorten chilipepers. De nakomelingen hiervan zijn hybride. Om dit te voorkomen plaatsen commerciële kwekers (die het zaad zo puur mogelijk willen houden) chilipeper planten van dezelfde soort minstens 1,5 kilometer van andersoortige peperplanten. Dit is verder dan de gemiddelde bij zal vliegen.
De pepers van de planten kennen een verscheidenheid aan vormen, kleuren en groottes. Onrijpe vruchten kunnen groen, geel, wit of paars zijn. Rijpe vruchten kunnen rood, oranje, bruin, geel, groen of wit zijn. De meeste soorten kunnen in groene toestand geplukt worden na 70 dagen en zijn volkomen rijp na 130 dagen.
Botanisch gezien zijn de pepers bessen. In de tuinbouw wordt vaak gesproken over vruchten. Wanneer er geoogst wordt in de groene fase, dan beschouwen we het als een groente. Zijn de pepers in de rijpe fase gedroogd, dan is het een kruid. Snap je het nog?
De soorten
Er zijn meer dan 30 verschillende chilipeper soorten (capsicum soorten). Deze soorten brengen meer dan 10.000 variëteiten voort. Sommige zijn wild en komen diep in het regenwoud voor. Andere worden door de mens gehouden. Over het algemeen betreft dit 5 soorten capsicum.
Capsicum annuum
Hoewel 'annuum' (Latijn: jaarlijks) eenjarige planten aan zou moeten duiden, betreft het hier een soort die meerjarig is. Capsicum Annuum is de meest gecultiveerde chilipeper in de wereld. Zowel commercieel als privé in de tuin. Omdat deze soort zo makkelijk kruist, zijn er duizenden verschillende variëteiten. De Jalapeño en ook een paprika behoort tot deze soort.
Capsicum baccatum
Baccatum betekent ‘besachtig’. Sommige variëteiten hebben echter zeer grote vruchten. In Zuid-Amerika is dit de bekendste soort en wordt het meest geteeld. Men noemt hem daar de ‘ají’ (ah Hee). De Bishop's Crown is een baccatum soort.
Capsicum chinense
Door een Nederlander in de 18e eeuw onterecht de naam chinense gekregen (uit China). De soort komt echter uit de omgeving van de Amazone in Brazilië. Deze soort is erg populair in tropische regio’s en is de meest gebruikte peper in het Caribisch gebied. De pepers kunnen extreem heet zijn. De Habanero chocolate en de Fatalii behoren tot deze soort.
Capsicum frutescens
Frutescens betekent ‘struikachtig’. Tot deze soort behoren onder andere de African Bird’s Eye Chili en de Tabasco.
Capsicum pubescens
Deze soort is misschien wel de minst bekende. Pubescens betekent ‘harig’. De bladeren van deze soort zijn namelijk vaak harig.